De Vos (Vulpes Vulpes) (NL-FR)

Mijn naam is Maud en ik werk als vrijwilligster bij het Natuurhulpcentrum in Opglabbeek. Ik wilde jullie iets over de vos vertellen, omdat dit het dier is waar de strop voor bedoeld was toen we op 11 februari een das moesten komen bevrijden. Ja, helaas mag de vos bejaagd worden, grotendeels blijft dit gebeuren door onwetendheid en vooroordelen jegens dit prachtige dier.

Je m'appelle Maud et je travaille comme bénévole au centre d'aide à la nature d'Opglabbeek. Mon but est d'aider les renards. Cet animal est malheureusement encore chassé, acte résultant de l'ignorance et des préjugés qu'on lui porte.

De vos woont meestal in een burcht, soms door hemzelf gegraven. Het komt echter vaker voor dat hij gewoon gaat samenwonen in een burcht met de das en/of het konijn. Ze wonen niet alleen, er is altijd een mannetje (rekel) en een moeder (moer) en nog wat vrouwtjes van eerdere worpen. De jonge broertjes moeten zelf in het najaar hun eigen territorium vinden, dit is dan ook de tijd dat ze slachtoffer van jagers en verkeer worden. Het territorium is vast bepaald, dus je kunt België (of andere landen) zien als een lappendeken van territoria. Woont er ineens geen vos meer in dit gebied, dan wordt het gebied snel ingenomen door een van de zwervende broertjes.

Il vit surtout dans un terrier qu'il peut parfois creuser lui-même. Dans leur terrier, ils ne vivent pas seuls: Il y a toujours un mâle (« goupil » ou « rouquin ») et une femelle (« renarde ») ainsi que quelques femelles des portées précédentes. Les jeunes frères doivent quitter le groupe et trouver leur propre territoire. C'est à ce moment qu'ils sont victimes des chasseurs. Leur territoire est vaste et s'étend en Belgique et dans d'autres pays. C'est pourquoi éliminer un renard en fera venir un autre d'une région voisine.

Vandaar dat een vos verdelgen bij jou in de buurt geen nut heeft, want er zal snel een ander komen. Vossen zijn alleseters, en zoals bij veel alleseters het geval is, eten ze in het voorjaar en de zomer vooral dieren (dit voor de eiwitten omdat ze dan kleintjes hebben groot te brengen) en in het najaar bestaat hun dieet eerder uit vruchten, zoals bramen, bosbessen en valfruit. De dieren die vooral op het menu staan zijn woelratten, konijnen (pas op, deze kan hij vaak enkel te pakken krijgen als het konijn al ziek, zwak of jong is), wormen en allerlei soorten muizen. Eigenlijk zou een boer hier heel blij mee moeten zijn, want hetgeen een vos opeet aan woelratten en muizen vermindert de economische schade aan gewassen die wordt veroorzaakt door deze woelratten en muizen!

En de jagers, die mogen eigenlijk ook blij zijn, want de vossen houden het konijnenbestand gezond. Maar ja, af en toe vergrijpt hij zich natuurlijk ook aan eieren van fazanten en weidevogels. Het eerste ziet de jager niet graag, het tweede steekt de vogelliefhebber. Maar de achteruitgang van de weidevogels is echt niet enkel te wijten aan de vos, eerder aan verkeerde bebouwing van akkers, steeds minder geschikte broedgebieden, verstoring van het broedsel, gebruik van pesticiden, etc. zeg maar door acties van de mens. En ja, af en toe moordt hij je hele kippenhok uit.

Omnivore, le renard se nourrit d'animaux au printemps et en été, et plutôt de fruits comme les mûres, myrtilles, bleuets en automne. Ses proies sont le campagnol aquatique, la lapin (seulement s'il est déjà malade, faible, ou jeune), les vers et toutes sortes de souris. En fait, les agriculteurs devraient être heureux, car le renard permet de réguler les populations de souris et campagnols qui causent des désastres dans les cultures ! Et les chasseurs aussi, car les renards maintiennent la population de lapins. Bien sûr, occasionnellement, il s'attaque aux faisans et s'emparent d'oeufs d'oiseaux. Mais le déclin d'oiseaux n'est pas seulement dû aux renards, mais à des aménagements de terrains inappropriés à la nidification, à l'utilisation de pesticides,... En bref, à des actions de l'homme. Il est vrai qu'il tue parfois nos poulets.

Maar dat is vanuit zijn oogpunt te begrijpen, de vos is namelijk zo geconditioneerd dat elk dier dat niet van hem weg kan vluchten ziek moet zijn en hij dus moet doden om te voorkomen dat de ziekte zich verspreiden kan. Kun je je voorstellen wat een vos moet denken met al die fladderende kippen om hem heen? En er is zulk een makkelijke oplossing! Vossen jagen ‘s avonds en ’s nachts, kippen slapen dan, en als ze dit veilig kunnen doen in een afgesloten kippenhok, dan gaat de vos verder en probeert in plaats van een kip een woelrat te verschalken. Ja, het diertje dat van je mooie gazon een mountainbiketerrein maakt.

Le renard chassant en soirée et pendant la nuit, l'idéal serait d'enfermer les poules dans leur poulailler, l'animal opterait alors pour chasser le campagnol. ( l'animal qui fait de votre pelouse un parc à VTT). On dit aussi qu'il y a trop de renard et que nous devons intervenir car il n'a pas de prédateur (à cause de nous: c'était le loup). Il faut aussi savoir qu'une nourriture abondante entrainera un nombre plus élevé de jeunes. Ainsi, en tuant des renards, on permet à d 'autres d'avoir accès à plus de nourriture et par là, une progéniture plus nombreuse. Ca semble très efficace n'est-ce pas?

Maar er wordt ook gezegd, er zijn veel te veel vossen, we moeten ingrijpen, want hij heeft geen eigen vijanden meer (ook dankzij ons, want o.a. de wolf was een natuurlijke vijand) en vreet de hele natuur leeg. Nou, zoals ik al zei, er zijn vaste territoria en wat zwervende vossen. Een vos, zoals heel veel andere dieren die nog nauw verbonden zijn met natuur, heeft een regulatie als het gaat om nakomelingen. Meer eten, meer jongen en vice versa. Dus als de jagers heel veel vossen gaan afschieten, dan is er meer eten, en heeft moer in plaats van 3 tot 4 jongen er ineens een 8tal. Weinig effectief lijkt mij, toch?

Die lege territoria die worden ook weer ingenomen, uiteindelijk. En dan begint het hele spelletje weer van voren af aan. Dit klinkt eerder als een vicieuze cirkel dan balans brengen in de natuur. En dan is er nog het laatste offensief van de jagers, waarom de vos zou moeten verdwijnen. De vos draagt de voor mensen zeer gevaarlijke vossenlintworm. Jagers hebben twee argumenten die makkelijk te weerleggen zijn.

Het eerste is de fameuze uitbraak van hondsdolheid in de jaren ’80. Wist je dat de jagers onbedoeld de oorzaak waren van de snelle verspreiding? Ze schoten namelijk alle gezonde vossen in onze streek neer, en denk aan wat ik je eerder vertelde over de territoria, jawel, deze werden ingenomen door zieke vossen. Dit is een scenario dat ook met de vossenlintworm kan gebeuren.

Cela repart à chaque fois à zéro et ressemble plus à un cercle vicieux qu'à un équilibre naturel. Les chasseurs affirment qu'il faut faire disparaitre les renards, et ils ont 2 arguments faciles à réfuter:
– le premier est l'épidémie de rage dans les années 80. Savez-vous qu'elle a été déclenchée involontairement par les chasseurs? Ils ont tiré sur tous les renards sains et, rappelez-vous de ce que je vous ai dit au sujet des territoires, des renards malades ont envahi l'espace. En Flandre, comme aux Pays-Bas, il y a quelques renards infectés. Dans les Ardennes, le degré de contamination est plus grand. Voyez-vous où je veux en venir?

– Le second argument est de dire qu'on a une chance sur 100 000 d'être infecté en Europe. Mais cela peut facilement être évité: ne touchez jamais un renard ou des selles de renard, ni fruits ni champignon que vous trouvez.

In Vlaanderen zijn er nog maar weinig besmette vossen gevonden, evenals in Nederland. In de Ardennen is de graad van besmetting groter… Voel je waar ik naar toe ga? Het tweede argument is eigenlijk simpel, de kans dat je besmet raakt is op Europees niveau 1 op 100.000, en voorkomen is makkelijk. Raak nooit een vos aan of zijn ontlasting en was alle bosvruchten (ook bospaddenstoelen) en valfruit dat je vindt. Ik mag dan graag concluderen dat de vos nodig is voor een gezonde natuur waar hij deel van uit maakt. En dat de eventuele last die hij zou vooroorzaken makkelijk op te lossen is, zonder hem te doden.

Nog even een kleine noot: als je ooit jonge vosjes ziet (het lijken net kleine hondjes) raak ze niet aan, want dan worden ze verstoten. Maar zie je duidelijk dat de moeder dood is en zitten ze niet in de buurt van een burcht, of zijn ze nat en zijn duidelijk verdwaald, ook bij twijfel neem je dan het best contact op met het dichtstbijzijnde opvangcentrum. (de lijst is te vinden op de www.natuurhulpcentrum.be of www.vogelbescherming.be , in Nederland is dat de dierenambulance in de buurt)

De foto’s zijn van het Natuurhulpcentrum Opglabbeek. Er is een foto van een vos in onze buitenkooi, een foto van een vos die een paar dagen in een strop heeft gehangen, twee foto’s van een jonge vos, waar hij bij een surrogaat moeder ligt en waar hij speciale melk krijgt.

Je tiens tout de même à conclure que le renard est nécessaire pour un environnement sain. Les problèmes causés peuvent être résolus sans le tuer. Juste une petite note: si vous voyez de jeunes renards (ils ont un regard de petit chien), ne les touchez pas car ils sont peut-être infectés. Mais il est possible que leur mère soit morte, s'ils ne sont pas à proximité d'un terrier, s'ils sont mouillés et ont l'air perdu. A ce moment, même dans le doute, prenez contact avec l'abri le plus proche (la liste se trouve sur www.vogelbescherming.be ou www.natuurhulpcentrum.be ).

Les photos sont tirées du centre d'aide à la nature d'Opglabbeek.

Il y a une photo d'un renard dans notre cage de plein air, une photo d'un renard pris dans un collet depuis quelques jours, et 2 photos d'un jeune renard recevant le lait d'une mère porteuse.